İlçemiz Alacakaya'nın tarihçesi; yörede çıkartılan krom cevherinin tarihçesi ile başlamaktadır, Yöre halkından biri, Ergani Bakır İşletmesine hayvanı ile odun taşırken; hayvanın yükünü dengeleştirrnek için yerden rastgele aldığı bir taşı kullanır. Ergani Bakır İşletmesine geldiğinde, hayvanın yükünü indirirken, artık işine yaramayan taşı yere atar. O sırada, tesadüfen oradan geçen Maden Yüksek Mühendisi Abdullah Hüsrev Bey, köylü vatandaştan bu taşı nerede bulduğunu sorar ve yerini öğrenir. Köylü ile birlikte yola çıkar, Saisi yöresine geldiklerinde, açıkta bulunan taş parçalarını görür. Topladığı taş parçaları ile Maden'e döner, Yapılan incelemeler sonunda; Guleman (Alacaka-ya)'da zengin krom yataklarının olduğu 19. Yüzyılın başlarında bulunmuş oluyor. Krom cevherinin işletilmesine 1936 yılında başlanmıştır. Bugünkü ilçe merkezinin bulunduğu yerde, Şark kromları T.A.Ş. kurulmuştur. Çevre ilçe ve köylerden, buraya büyük miktarda işçi akını olmuş ve zamanla Eti ban k tesislerinin etrafında, yerleşim yeri oluşmuştur. 1987 yılında, Guleman köyü ile birleştirilerek belediyelik olmuş (Maden ilçesine bağlı olarak), 20 Mayıs 1990 tarihinde de Alacakaya adıyla ilçe olmuştur.

DOĞAL DURUMU

      İlçemizin doğusunda Ancak ilçesi, batısında Maden ilçesi, kuzeyinde Palu ilçesi. Güneyinde Kralkızı Baraj Gölü yer almaktadır. İlçe genel olarak dağlık ve engebeli bir araziye sahiptir. İlçemizin belli başlı akarsu lan; Sori çayı, Gülerek ve Beyaz Taş dereleridir.

İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ

      İlçemizde kara iklimi hüküm sürmektedir. Kışları karlı ve soğuk, yazları sıcak ve kurak geçer. İlçe, bitki örtüsü bakımından zayıftır. 19, Yüzyılın başlarına kadar, bakır cevherinin odun ısısı ile eritlldiği dönemlerde, ormanlar acımasızca yok edilmiştir. İlçenin dağları bozkırlarla kaplıdır.

EKONOMİ

      İlçemizde tarım ve hayvancılık, halkın yaşamında önemli bir yer tutmamaktadır. Köylerde, aile ziraatı yapılmaktadır. Son yıllarda arıcılık gelişmeye başlamıştır.

SANAYİ

      İlçemizde çıkartılan ve çok kıymetli bir maden olan krom, ilçe insanının hayatında ve yurdumuzun ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Dünya krom cevheri üretiminin %60-70'i, ilçemiz Alacakaya yöresinde üretilmektedir. Ayrıca, ilçemizde krom cevheri yanında, ilçemizin adını yurt içinde ve yurt dışında duyuran, Elazığ vişnesi diye adlandırılan zengin mermer yatakları da vardır, Büyük kütleler halinde çıkartılan mermerler, işlenmek üzere Elazığ, Gaziantep, ve İstanbul'a gönderilmektedir. İşlenen mermerler de, yurt dışına ihraç edilmektedir.

ULAŞIM

      İlçemiz Alacakaya, il merkezine 78 km mesafededir. İlçemizin bütün köyleri ile karayolu bağlantısı vardır, İlçe merkezi ve köylerinde şehirler arası ve milletler arası otomatik telefon görüşmeleri yapılmaktadır.

 SAĞLIK

      İlçemizin merkezinde, bir sağlık ocağı vardır. Çakmakkaya, Bakladamiar Çataklı köylerinde sağlık evi mevcuddur, Ancak; Bakla-damlar ve çataktı köylerindeki sağlık evleri, personel yokluğundan kapalıdır, İlçemizde, 1 eczane ve 1 SSK. istasyonu vardır.

EĞİTİM

      İlçemizin, okur yazarlık oranı %90 dolaylarındadır, Şimdi; 3 tanesi ilçe merkezinde, 6 tanesi de köylerde olmak üzere, 9 ilköğretim okulu vardır, Bu okullarda 1307 öğrenci öğrenim görmekte, 42 öğretmende görev yapmaktadır. Ayrıca; ilçe merkezinde l lise vardır, 181 öğrencisi vardır.